Dit helpt als jij kennelijk Russisch spreekt en hij Chinees

Heb jij wel eens het gevoel dat je partner een totaal andere taal spreekt dan jij? Dat wat je zegt op de één of andere manier totaal verkeerd wordt uitgelegd of niet echt aankomt?

Er valt mij in de worsteling van mensen om zich in hun relatie verstaanbaar te maken, regelmatig iets bijzonders op. 

Namelijk dat één en hetzelfde woord niet voor ieder dezelfde betekenis heeft. Woorden of bepaalde thema’s roepen per persoon verschillende associaties, overtuigingen en oordelen op.

Dat lijkt logisch, toch? Maar we houden er in ons contact vaak weinig rekening mee. Als een bepaald woord of thema steeds irritatie of onderling onbegrip oproept, gaan we daar meestal over in discussie in plaats over in gesprek.

Soms zijn we ons zelf niet eens (geheel) bewust van wat bepaalde woorden of begrippen met ons persoonlijk doen en waar dat vandaan komt. Maar het beïnvloed wel direct onze reactie.

Voor Marieke heeft bijvoorbeeld “zorgen voor” een negatieve lading. 

Ze blijkt het te associëren het met een gevoel van afwijzing en eenzaamheid. Het raakt voor haar aan alle keren dat ze heel goed voor anderen heeft gezorgd (om liefde te verdienen) zonder goed voor zichzelf te zorgen.

Het is niet nodig om dat hier verder uit te diepen maar om haar geheel eigen redenen heeft ze eigenlijk een hekel aan die woorden. Zeker uit de mond van haar man Roelof en al helemaal in de context van hun gezin. Gesprekken hierover roepen dan snel haar wrevel op.

Roelof begrijpt dat niet. Als hij zegt ‘zorgen voor’ dan bedoelt hij gewoon met liefdevolle aandacht bij elkaar betrokken zijn.

Zorgen voor elkaar is toch een essentieel onderdeel van een liefdesrelatie? Voor hem toch althans… Hoe moet het verder als Marieke dat niet zo ziet?

Het is voor hem zeer belangrijk dat Marieke snapt wat dit voor hem betekent. Bovendien wil hij de bevestiging vinden dat zij dit ook belangrijk vindt.

Hij gaat met haar in discussie. Daarbij blijft hij op allerlei manieren koppig onderstrepen dat ‘het toch normaal is om voor elkaar te zorgen als je samen getrouwd bent’.

Voordat ze het weten hebben ze samen ruzie. Over wat ‘zorgen voor’ feitelijk is; en of dat al dan niet iets goeds is in hun context; en over elkaars ‘overdreven felle’ reactie.

Het gesprek loopt op een rottige manier vast. Met als gevolg:

• een hoop frustratie;
• het gevoel dat je er alleen voor staat, verwijdering;
• confrontaties worden of steeds meer uit de weg gegaan en als ze zich dan voordoen worden ze steeds heftiger;
• negatieve overtuigingen over jezelf, elkaar en je relatie worden gevoed.

Waar het eigenlijk over gaat, namelijk het belang dat voor ieder van jullie op het spel staat, komt niet meer aan de orde.

Liever geluk dan gelijk?

Dit werkt wel:

1. Ga er niet vanuit dat één en hetzelfde woord voor jullie allebei dezelfde betekenis heeft. Denk niet te snel dat je heus wel weet wat de ander bedoelt.
2. Onderzoek uiteenlopende zienswijze vanuit nieuwsgierigheid. Als je duidelijk langs elkaar heen praat speelt er kennelijk meer of iets anders dan je in eerste instantie vermoedt. Het is de moeite waard om eens verder te luisteren dan je oren lang zijn. Vooral als je rond een bepaald thema samen steeds weer in draderige discussies of moerassige misverstanden terecht komt.
3. Voel je niet persoonlijk afgewezen of aangevallen als de ander ‘jouw definitie’ niet wil overnemen.
4. Blijf niet hangen in een discussie over de feitelijke betekenis van een woord of begrip, maar voer een gesprek over de persoonlijke betekenis die dit voor jullie beiden heeft. Onderzoek hoe deze hetzelfde is, maar vooral ook hoe deze verschilt.
5. Als een bepaald woord of begrip iets onprettigs oproept bij een van jullie, kijk dan eens of je samen een alternatief kunt vinden.

Dus als je een waardevolle uitwisseling wilt in plaats van een afmattende discussie, zoek dan ‘de tien verschillen’ en open het onderzoek.

Probeer elkaar niet op een woord te vangen en je visie met kracht door te drukken. Vraag jezelf af wat die ander eigenlijk hoort in jouw woorden en wat hij of zij zelf eigenlijk probeert uit te drukken.

Leer elkaars taal. Gebruik woorden die discussie en spanning oproepen, om meer te leren over jezelf en elkaar.